Gebonden water
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Gebonden water is water dat in de celwanden van hout aanwezig is en door waterstofbruggen aan de celstructuur is gebonden.
Omschrijving
Hout bevat van nature vocht, onder te verdelen in vrij water en gebonden water. Vrij water bevindt zich in de celholten en wordt vastgehouden door capillaire werking. Gebonden water daarentegen zit in de celwanden zelf en is daar chemisch aan gebonden. Wanneer hout droogt, verdampt eerst het vrije water. Pas daarna begint het gebonden water uit de celwanden te verdwijnen. Dit punt, waarbij de celwanden verzadigd zijn met water maar er geen vrij water meer is, wordt het vezelverzadigingspunt genoemd. Dit punt ligt meestal tussen de 25% en 30% vochtgehalte, afhankelijk van de houtsoort. Krimp en zwelling van hout treden voornamelijk op door de opname of afgifte van gebonden water beneden het vezelverzadigingspunt. Boven dit punt verandert de omvang van het hout nauwelijks meer, ook al is er nog vrij water aanwezig.
Vezelverzadigingspunt
Het vezelverzadigingspunt (VVP) is een belangrijk begrip in relatie tot gebonden water in hout. Dit is het vochtgehalte waarbij de celwanden volledig met water zijn verzadigd, maar er geen vrij water meer in de celholten aanwezig is. Boven dit punt zal het hout bij verdere vochtopname niet of nauwelijks meer zwellen, en bij vochtverlies boven dit punt zal het niet krimpen. Maatveranderingen (krimp en zwelling) treden pas op wanneer het vochtgehalte onder het vezelverzadigingspunt daalt en er gebonden water uit de celwanden verdampt of juist wordt opgenomen. Het VVP ligt gemiddeld rond de 25-30% vochtgehalte, maar kan variëren per houtsoort.
Belang voor de bouwpraktijk
Het begrip gebonden water en het vezelverzadigingspunt zijn cruciaal in de bouwpraktijk, met name bij het werken met hout. Het is essentieel om hout te drogen tot een vochtgehalte dat past bij de toepassing om problemen zoals krimp, zwelling, vervorming en scheurvorming te voorkomen. Hout voor binnentoepassingen vereist over het algemeen een lager vochtgehalte dan hout voor buitentoepassingen. Een te hoog vochtgehalte, en daarmee de aanwezigheid van te veel gebonden water, kan ook leiden tot aantasting door schimmels en insecten. Gedroogd hout met een lager gehalte aan gebonden water heeft over het algemeen betere mechanische eigenschappen en neemt verduurzamingsmiddelen en afwerkingen beter op.
Vergelijkbare termen
Vrij water
Gebruikte bronnen: